Sự phát triển nhanh chóng của thế giới số hóa thúc đẩy các bạn nhỏ tiếp cận công nghệ từ rất sớm. Các bạn không chỉ làm quen mà còn tự xây dựng cho bản thân một nền tảng kỹ năng tin học cho tương lai.
Mặt khác, rất nhiều ba mẹ có đầy băn khoăn khi con tiếp xúc với lập trình ở độ tuổi tiểu học. Liệu rằng có quá sớm hay không? Phương pháp nào vừa giúp con học được, vừa giữ được niềm đam mê với lập trình của con.
Chính lúc này, những cuốn sách lập trình được yêu thích nhất dành riêng cho trẻ nhỏ sẽ trở thành “người bạn đồng hành” cho các con. “Người trợ thủ đắc lực” này sẽ mang đến thế giới lập trình thu nhỏ qua từng trang sách đầy màu sắc và sinh động. Với sự gần gũi và tính tương tác cao, những cuốn sách mở ra cánh cửa công nghệ và cơ hội để các con khám phá, tự tin tỏa sáng trong thời đại mới.
Tại sao nên bắt đầu học lập trình qua sách thay vì nguồn internet?
Giữa vô vàn tài liệu học tập trên mạng internet, sách vẫn luôn là một lựa chọn đặc biệt dành cho trẻ. Học qua sách không chỉ mang lại kiến thức một cách có hệ thống, mà còn phát triển kỹ năng cho trẻ.
Sự tĩnh lặng và không gian riêng biệt mà sách mang lại giúp cho con trẻ tập trung hơn, không bị phân tâm bởi những yếu tố bên ngoài. Bên cạnh đó, con còn hình thành được kỹ năng đọc hiểu và thói quen học tập tích cực.
Dưới đây là lý do vì sao học lập trình qua sách lại là một lựa chọn đúng đắn cho các em học sinh tiểu học:
- Sách thường có cấu trúc rõ ràng và dễ hiểu
Sách lập trình dành cho trẻ thường được biên soạn với nội dung có cấu trúc rõ ràng, từ dễ đến khó. Điều này giúp con trẻ dễ hình dung và tiếp thu kiến thức một cách có hệ thống.
Mỗi bài học trong sách thường thể hiện dưới câu chữ dễ hiểu, hình ảnh minh họa phù hợp và đều có ví dụ cụ thể cùng với giải thích chi tiết. Con trẻ sẽ hiểu sâu hơn về các khái niệm lập trình.
Khác với sách lập trình, nguồn tài liệu trên internet có thể gây khó khăn cho trẻ khi phải tự chọn lọc thông tin tìm kiếm, sắp xếp thứ tự nội dung cần học và xử lý lượng thông tin lớn.
- Giảm sự phân tâm, mất tập trung ở trẻ
Trẻ em sẽ dễ dàng bị phân tâm bởi các trò chơi, video hay mạng xã hội khi con học qua internet. Ngược lại, sách tạo ra cho con một không gian mở trong trí óc, giúp con tập trung qua ý nghĩa của câu từ mà không bị tác động của những yếu tố bên ngoài. Điều này góp phần duy trì sự chú ý và hứng thú học tập trong con.
- Tăng khả năng tự tư duy và tính độc lập ở trẻ
Khi học lập trình thông qua sách, con trẻ phải tự tìm ra giải pháp, tự đọc và suy nghĩ giải quyết các bài tập. Từ đó, rèn luyện khả năng tự tư duy và tính độc lập góp phần thúc đẩy khả năng tự học – đây là điều mà khi con học qua internet khó có được. Bởi, internet làm cho con trẻ phụ thuộc vào video và các công cụ hướng dẫn.
- Chọn lựa được tài liệu phù hợp với lứa tuổi
Trong khi các nguồn tài liệu trên internet không có sự phân biệt giữa các lứa tuổi. Dẫn đến tình trạng các con không thể chọn lọc được nội dung phù hợp để học và các kiến thức có thể quá phức tạp với khả năng của con.
Ngược lại với internet thì sách lập trình dành cho trẻ em làm rất tốt trong việc này. Bởi, sách lập trình thường được thiết kế dành riêng cho từng lứa tuổi, cùng với các câu từ và hình ảnh phù hợp sự hiểu biết của các bạn nhỏ. Ngoài ra, các kiến thức đã được chọn lọc phù hợp với khả năng tiếp thu của từng độ tuổi. Từ đó, giúp con trẻ tiếp cận các khái niệm lập trình một cách hiệu quả và đúng đắn.
- Rèn luyện được kỹ năng đọc hiểu ở trẻ
Khác biệt hoàn toàn với việc con chỉ xem và bắt chước làm theo những video hướng dẫn, việc thường xuyên đọc sách giúp con trẻ hình thành được một thói quen tốt cho việc phát triển kỹ năng đọc hiểu – đây là một kỹ năng vô cùng quan trọng trong việc học lập trình. Khi học qua sách, các con phải đọc và hiểu rõ từng bước hướng dẫn để thực hành được các dự án. Ngoài ra, khi đọc sách trở thành một thói quen cũng sẽ giúp con gia tăng thêm vốn từ của mình trong cả văn nói và văn viết.
- Hình thành thói quen học mọi lúc, mọi nơi
Muốn đọc sách con không cần bất kỳ kết nối internet hay sử dụng thiết bị điện tử nào. Con có thể học lập trình ở bất cứ khi nào và bất cứ nơi đâu – trên giường, trong phòng học, hay tại bàn ăn. Điều này mang đến một không gian học tập dễ chịu và không bị hạn chế bởi các yếu tố kỹ thuật.
Lợi ích của sách lập trình đối với tư duy và kỹ năng của trẻ
Việc học lập trình qua sách mang đến cho các bạn nhỏ độc giả nhiều lợi ích vô cùng quý giá. Không chỉ trang bị cho các con kiến thức mà còn hình thành kỹ năng và phát triển tư duy toàn diện. Dưới đây là các lợi ích nổi bật của sách lập trình đối với tư duy và kỹ năng của trẻ:
- Phát triển tư duy logic
Khi học qua sách, con trẻ được hướng dẫn một cách tuần tự, con sẽ hiểu rõ từng bước trong quá trình giải quyết vấn đề. Con học được cách phân tích và giải quyết vấn đề thông qua các bài tập thực hành trong sách. Điều này giúp con nâng cao khả năng tư duy logic và thành thạo sử dụng các câu lệnh.
- Cải thiện kỹ năng giải quyết vấn đề
Lập trình không phải chỉ là các con ngồi viết mã một cách máy móc. Thực tế, đây chính là một quá trình con phân tích và giải quyết vấn đề. Thông qua các bài toán lập trình trong sách, các con cần phải đọc kỹ và phân tích yêu cầu đề bài. Từ đó, chia nhỏ vấn đề và sắp xếp các vấn đề trước sau cần phải giải quyết.
- Khả năng tư duy sáng tạo
Không sai khi nói học lập trình tạo cơ hội cho các bạn nhỏ phát huy tinh thần tự do sáng tạo. Các dự án ở sách lập trình như xây dựng trò chơi, ứng dụng hay hoạt hình thúc đẩy con tưởng tượng, sáng tạo về mặt hình ảnh, màu sắc và cách sử dụng câu lệnh. Nhằm tạo ra cho bản thân những sản phẩm mang màu sắc riêng của bản thân và tìm ra được những giải pháp tối ưu trong khi thực hiện dự án.
- Rèn luyện tính kiên trì và tinh thần không bỏ cuộc
Lập trình là cả một quá trình dài, có thể không phải lúc nào con cũng đúng. Vậy nên, trong khi thực hiện các dự án, con trẻ sẽ học cách đối mặt với thất bại, kiên nhẫn tìm cách sửa lỗi khi chương trình chạy không đúng theo yêu cầu. Góp phần giúp con rèn luyện được tính kiên trì, không ngại khó và không bỏ cuộc – đây cũng sẽ là một phẩm chất quan trọng để con thành công trong tương lai.
Sách lập trình được yêu thích nhất dành cho học sinh tiểu học
Bắt đầu học lập trình từ sớm không chỉ giúp các bạn học sinh tiểu học nắm bắt các kỹ năng công nghệ. Mà còn kích thích tư duy logic và tinh thần đổi mới ngay từ những năm đầu đời của con.
Để hỗ trợ tốt khi con tiếp cận với kiến thức lập trình một cách nhẹ nhàng và thú vị, ba mẹ có thể tham khảo một số tựa sách dạy con học lập trình dưới đây. Hãy tin rằng những cuốn sách này sẽ trở thành người bạn đồng hành đáng trân trọng của các con khi bước vào thế giới lập trình:
- Hello Ruby: Adventures in Coding
Hello Ruby: Adventures in Coding được viết bởi Linda Liukas – đây được xem là một trong những cuốn sách tuyệt vời dành cho trẻ em, đặc biệt phù hợp với các bé ở độ tuổi từ 4 đến 8 tuổi. Cuốn sách được yêu thích bởi những em nhỏ muốn bắt đầu làm quen với tư duy lập trình mà không cần phải biết trước ngôn ngữ mã lệnh.
Hello Ruby không hẳn là một quyển sách chuyên về lập trình. Mà thay vào đó, sách hướng đến việc xây dựng sự yêu thích và niềm đam mê lập trình ở trẻ. Bằng cách, đưa trẻ vào một hành trình khám phá qua câu chuyện của nhân vật cô bé Ruby. Ruby là một cô bé sáng tạo và thích khám phá và thông qua những cuộc phiêu lưu của cô bé, trẻ sẽ học được những khái niệm cơ bản về lập trình và tư duy logic.
Mỗi phần của câu chuyện giới thiệu các khái niệm như:
- Phân tích và giải quyết vấn đề
- Logic và chuỗi hành động
- Tư duy có hệ thống
- Sáng tạo và kiên trì trong học hỏi
Bên cạnh các câu chuyện, sách còn có các bài tập tương tác và hoạt động thực hành. Từ đó, giúp trẻ phát triển tư duy lập trình qua việc sắp xếp, lên kế hoạch và giải quyết vấn đề một cách sáng tạo. Phần cuối sách thường là các hoạt động thực hành thú vị như vẽ bản đồ, giải đố giúp trẻ liên kết câu chuyện với các bài học lập trình cơ bản.
“Hello Ruby” đặc biệt phù hợp với các em nhỏ yêu thích kể chuyện và sự sáng tạo. Bởi, sách giúp các em phát triển tư duy lập trình một cách tự nhiên. Đây là một lựa chọn lý tưởng cho trẻ mới bắt đầu tiếp xúc với công nghệ. Đồng thời cũng là nguồn tài liệu hữu ích cho các phụ huynh muốn giúp các bạn nhỏ nhà mình bước vào thế giới công nghệ một cách nhẹ nhàng, dễ hiểu.
- Python for Kids: A Playful Introduction to Programming
Python for Kids: A Playful Introduction to Programming là một đầu sách lý tưởng dành cho trẻ em bắt đầu học lập trình Python. Cuốn sách này phù hợp nhất cho trẻ ở độ tuổi từ 8 đến 12 tuổi muốn khám phá thế giới lập trình Python với sự dẫn dắt đơn giản, dễ hiểu và vui nhộn.
Python for Kids tập trung đến những học sinh tiểu học và trung học cơ sở có một chút kiến thức cơ bản về máy tính. Sách giúp các con làm quen với Python một cách nhẹ nhàng và không áp lực, từ những khái niệm cơ bản nhất đến các kỹ thuật lập trình thú vị hơn. Các con sẽ được học lần lượt:
- Giới thiệu về Python và thiết lập môi trường học tập: Bắt đầu bằng việc cài đặt Python và giới thiệu về IDLE – môi trường phát triển Python, giúp trẻ làm quen với công cụ cần thiết để viết và chạy mã.
- Các khái niệm lập trình cơ bản: Học sinh được hướng dẫn qua các khái niệm nền tảng như biến, toán tử, câu lệnh điều kiện, vòng lặp và hàm.
- Trò chơi và dự án tương tác: Dạy cách viết các trò chơi đơn giản như “Guess the Number” và “Secret Messages”. Những trò chơi này giúp học sinh học lập trình một cách tự nhiên, thực hành các câu lệnh và cú pháp Python qua những dự án vui nhộn.
- Dự án cuối chương: Mỗi chương có một dự án nhỏ hoặc bài tập để ôn lại các kiến thức đã học, giúp người học tổng kết và áp dụng những gì đã biết.
Sử dụng phong cách kể chuyện vui nhộn và hình ảnh minh họa sinh động nhằm thu hút trẻ vào từng bài học. “Python for Kids” không chỉ dạy lập trình Python mà còn giúp trẻ phát triển kỹ năng tư duy logic, khả năng giải quyết vấn đề và kỹ năng tư duy sáng tạo.
Các bài tập thực hành và dự án thực tế được đưa ra kèm theo hướng dẫn chi tiết, giúp trẻ dần dần tự tin xây dựng chương trình của riêng mình. Cuối mỗi chương đều có bài kiểm tra kiến thức và thử thách nhỏ để các em tự đánh giá bản thân. Với phong cách viết nhẹ nhàng và hài hước, cuốn sách này không chỉ là một tài liệu học tập mà còn là một cuộc phiêu lưu thú vị trong thế giới lập trình Python.
- Scratch Programming Playground: Tớ học lập trình
Scratch Programming Playground là một cuốn sách thú vị đặc biệt dành cho những em mới bắt đầu học lập trình từ 7 tuổi trở lên. Cuốn sách giới thiệu về ngôn ngữ lập trình Scratch — một ngôn ngữ kéo thả thân thiện với trẻ em, được thiết kế bởi MIT để giúp trẻ học lập trình qua các dự án sáng tạo.
Tập trung hướng đến các em học sinh tiểu học và trung học cơ sở. Đặc biệt là, các bạn nhỏ thích khám phá thế giới công nghệ và phát triển trò chơi. Và hướng dẫn các em tạo ra các trò chơi của riêng mình trong Scratch thông qua các nội dung:
- Giới thiệu về Scratch và cách sử dụng giao diện: Bắt đầu với việc làm quen giao diện Scratch, cách sử dụng các khối lệnh kéo thả và giới thiệu sơ lược về các yếu tố cơ bản như nhân vật (sprite), phông nền (background), và khối mã (blocks).
- Các trò chơi đơn giản: Sách hướng dẫn trẻ tự tạo các trò chơi như Fruit Slicer (chém hoa quả), Maze Runner (người chạy trong mê cung), và Dodgeball (né bóng). Mỗi trò chơi là một dự án mà trẻ có thể hoàn thành để củng cố các khái niệm lập trình.
- Tư duy lập trình cơ bản: Học sinh được làm quen với các khái niệm như vòng lặp (loops), điều kiện (if statements), biến số (variables) và tính ngẫu nhiên (randomness). Từ đó, hiểu cách các trò chơi hoạt động và biết cách chỉnh sửa mã lệnh.
- Các dự án sáng tạo: Trẻ có thể tự thêm các chức năng và chi tiết độc đáo cho trò chơi. Chẳng hạn, thay đổi giao diện nhân vật hoặc thêm điểm số, giúp phát triển tư duy sáng tạo và khả năng điều chỉnh mã lệnh để đạt được kết quả mong muốn.
- Bài tập thực hành và thử thách: Sau mỗi trò chơi, cuốn sách cung cấp các bài tập và thử thách nhỏ để học sinh ôn lại kiến thức vừa học và thử nghiệm các ý tưởng mới.
“Scratch Programming Playground” được viết với ngôn từ dễ hiểu, sinh động, kết hợp hình ảnh minh họa và từng bước hướng dẫn chi tiết. Mỗi chương kết thúc với các thử thách sáng tạo để khuyến khích trẻ vận dụng những gì đã học, tạo thêm sự hứng thú và cảm giác thành tựu khi hoàn thành.
- DK Coding Projects in Python
DK Coding Projects in Python – đây là một cuốn sách thiết kế dành cho trẻ từ 10 tuổi trở lên và người mới bắt đầu học lập trình với ngôn ngữ Python. Ngoài ra, sách còn phù hợp cho những ai mới tìm hiểu lập trình và muốn học theo các dự án trực quan và dễ tiếp cận.
Cuốn sách này tập trung vào việc dạy lập trình Python thông qua các dự án thực hành. Thay vì lý thuyết trừu tượng, các bài học trong sách được chia thành từng bước, hướng dẫn người học cách xây dựng ứng dụng và trò chơi bằng mã Python cơ bản. Nội dung sách bao gồm:
- Các dự án trò chơi đơn giản: Hướng dẫn tạo các trò chơi cơ bản như “Guess the Number”, “Rock, Paper, Scissors” – giúp người học làm quen với các câu lệnh điều kiện và vòng lặp.
- Dự án ứng dụng đồ họa: Giới thiệu cách sử dụng thư viện Tkinter để tạo giao diện người dùng (UI) – giúp học sinh học cách lập trình sự kiện và phát triển các ứng dụng có đồ họa.
- Dự án lập trình web: Một số dự án đơn giản về lập trình web như tạo trang web đơn giản hoặc các form thu thập dữ liệu, cung cấp kiến thức cơ bản về lập trình ứng dụng web.
- Phát triển kỹ năng lập trình cốt lõi: Học các khái niệm lập trình như biến, hàm, vòng lặp, câu lệnh điều kiện và cách sử dụng thư viện để tạo nên ứng dụng Python cơ bản.
Cuốn sách có cách hướng dẫn chi tiết, dễ hiểu với hình ảnh minh họa sinh động phù hợp để trẻ em tự học. Phương pháp học dựa trên dự án giúp người học khám phá và sáng tạo ngay trong quá trình học lập trình, mang lại cảm giác thành công và tự tin khi hoàn thành các dự án cụ thể.
- Learn to Program with Minecraft
Learn to Program with Minecraft – một cuốn sách thú vị dành cho trẻ em và người mới bắt đầu. Đặc biệt là những ai yêu thích Minecraft và muốn khám phá cách lập trình thông qua trò chơi nổi tiếng này.
Learn to Program with Minecraft hướng dẫn cách viết mã Python để tạo ra các hiệu ứng và thay đổi thế giới trong Minecraft. Nội dung chính bao gồm:
- Giới thiệu về Minecraft và lập trình Python: Cuốn sách khởi đầu với phần giới thiệu về cách sử dụng Minecraft và Python cùng nhau. Giải thích những gì người học cần biết để bắt đầu, bao gồm cài đặt các công cụ cần thiết.
- Kết nối Minecraft với Python: Hướng dẫn cách thiết lập để Python có thể điều khiển Minecraft, tạo nền tảng để người học viết mã và thấy ngay lập tức kết quả trong thế giới Minecraft.
- Khái niệm lập trình cơ bản: Làm quen với các khái niệm lập trình cơ bản như biến số (variables), vòng lặp (loops), hàm (functions), và điều kiện (if statements). Các khái niệm này được truyền đạt thông qua các ví dụ cụ thể và trực quan trong Minecraft.
- Dự án lập trình thực hành trong Minecraft: Cuốn sách cung cấp nhiều dự án thú vị như tạo một tòa tháp khổng lồ, làm mưa lửa, tạo bản sao thế giới, và lập trình cho nhân vật di chuyển tự động
- Thử thách và bài tập mở rộng: Sau mỗi chương, có các bài tập và thử thách để người học áp dụng những kiến thức đã học. Từ đó, rèn luyện và phát triển kỹ năng lập trình một cách hiệu quả.
Learn to Program with Minecraft sử dụng ngôn ngữ dễ hiểu, nhiều hình ảnh minh họa và hướng dẫn cụ thể từng bước giúp con trẻ thực hành được ngay trong Minecraft. Cuốn sách tận dụng sự hấp dẫn của Minecraft để giúp trẻ tiếp thu lập trình một cách tự nhiên và vui vẻ – đây sẽ là một lựa chọn lý tưởng để bắt đầu hành trình lập trình qua môi trường quen thuộc và thú vị.
Kết luận
Codekids – Lập trình nhí nhận thấy rằng việc đưa lập trình đến gần với cuộc sống của các con, có nghĩa là trao cho các con cơ hội khám phá tiềm năng của chính mình. Trong thế giới đầy thử thách và sự đổi mới, những cuốn sách lập trình phù hợp với học sinh tiểu học chính là những viên gạch lót đường đầu tiên cho hành trình theo đuổi và khám phá thế giới công nghệ.
Nếu ba mẹ muốn đồng hành cùng con bước vào thế giới lập trình, khám phá những điều kỳ thú trong khoa học và công nghệ, hãy đến với Codekids – Lập trình nhí. Bởi, Codekids tin rằng chính những gì chúng ta trao đi hôm nay sẽ là hành trang vững chắc cho các con mai sau.
