Cùng với sự phát triển vượt trội của khoa học công nghệ, các bạn học sinh THCS và THPT xem việc học Python căn bản là bước đệm quan trọng để tham gia vào cộng đồng lập trình viên và các dự án phát triển toàn cầu.
Và Codekids – Lập trình nhí cũng cho rằng học Python từ sớm giúp các bạn học sinh THCS và THPT tự tin và vững bước hơn khi chinh phục các ngôn ngữ bậc cao khác của thế giới công nghệ.
Bài viết dưới đây sẽ bật mí lộ trình học Python cơ bản phù hợp cho các bạn học sinh muốn bắt đầu hành trình chinh phục thế giới lập trình.
Giới thiệu Python
Cuối những năm 1980, Guido van Rossum bắt đầu nghiên cứu ngôn ngữ lập trình Python và nó phát hành lần đầu tiên vào năm 1991. Python liên tục được xếp hạng là một trong những các ngôn ngữ lập trình đơn giản, dễ học và dễ sử dụng và sẽ không ngoa khi nói đây còn là ngôn ngữ lập trình đa năng vì ngôn ngữ lập trình này có thể được sử dụng cho nhiều mục đích, từ viết script đơn giản cho đến phát triển phần mềm quy mô lớn. Tiếp theo ngay sau đây sẽ là lộ trình học lập trình Python cho người mới bắt đầu để giúp bạn hiểu hơn về ngôn ngữ đa năng này.
Cài đặt Python
Khi muốn học bất kì ngôn ngữ lập trình nào thì việc đầu tiên bạn cần làm là cài đặt ngôn ngữ vào thiết bị của mình và Python cũng vậy. Hiện nay việc cài đặt Python là rất đơn giản và có thể thực hiện trên nhiều hệ điều hành khác nhau như Windows, macOS và Linux. Bạn có thể tải miễn phí Python có sẵn trên trang chủ python.org. Sau khi cài đặt xong, bạn có thể sử dụng Python trong cửa sổ dòng lệnh hoặc bằng các trình biên dịch mã nguồn mở như PyCharm hoặc VSCode.
Các định nghĩa cơ bản trong Python
Bên cạnh đó, những định nghĩa của nội dung cơ bản nhưng cực kì quan trọng trong lộ trình học Python mà bạn cần nắm rõ.
Kiểu dữ liệu và biến
Kiểu dữ liệu là cách mà dữ liệu được lưu trữ trong Python. Các kiểu dữ liệu cơ bản bao gồm số nguyên, số thực, chuỗi, logic và danh sách.
Biến là một định danh được sử dụng để lưu trữ giá trị và tham chiếu đến đối tượng trong Python. Biến được đặt tên để dễ dàng nhận biết và sử dụng trong các chương trình Python.
Toán tử và biểu thức
Toán tử và biểu thức là hai khái niệm cơ bản trong lập trình Python.
Toán tử là các ký hiệu dùng để thực hiện các phép tính số học, logic và bit trên các giá trị trong Python. Các toán tử phổ biến bao gồm cộng, trừ, nhân, chia, phần dư, so sánh, logic và bit.
Biểu thức là các cấu trúc được tạo bởi các toán tử, hằng số và biến, được sử dụng để tính toán và trả về kết quả. Biểu thức có thể bao gồm các toán tử số học, logic và bit, các hàm số, các biến và các giá trị hằng số.
Câu lệnh điều kiện và vòng lặp
Cấu trúc điều khiển là các cấu trúc được sử dụng để kiểm soát luồng đi của chương trình Python, bao gồm các câu lệnh điều kiện và vòng lặp. Các câu lệnh điều kiện được sử dụng để kiểm tra điều kiện và thực hiện các hành động tương ứng. Vòng lặp được sử dụng để lặp lại một khối mã cho đến khi điều kiện không được đáp ứng nữa.
Hàm
Hàm là một khối mã được định nghĩa để thực hiện một tác vụ cụ thể. Hàm giúp tái sử dụng mã và giảm độ phức tạp của chương trình. Một hàm bao gồm các tham số đầu vào, tác vụ được thực hiện và giá trị đầu ra được trả về.
Hàm trong Python bao gồm các thành phần chính sau:
- Tên hàm: Tên duy nhất để xác định hàm.
- Tham số đầu vào: Các giá trị được truyền vào hàm khi nó được gọi.
- Khối lệnh: Các câu lệnh được thực thi bên trong hàm để thực hiện các tác vụ cụ thể.
- Giá trị trả về: Kết quả được trả về bởi hàm sau khi thực hiện tác vụ.
Một trong những ưu điểm của hàm là khả năng tái sử dụng mã. Thay vì phải viết lại cùng một đoạn mã nhiều lần trong chương trình, ta có thể định nghĩa một hàm để thực hiện tác vụ đó và gọi nó mỗi khi cần thiết. Điều này giúp giảm độ phức tạp của chương trình và tăng tính bảo trì.
Các tham số của hàm có thể được truyền vào theo hai cách:
- Tham số định vị: Tham số được truyền vào theo vị trí của nó trong danh sách tham số.
- Tham số định danh: Tham số được truyền vào theo hàm bằng cách chỉ định tên của nó khi gọi hàm.
Khi định nghĩa một hàm, ta có thể cung cấp các giá trị mặc định cho các tham số đầu vào. Nếu giá trị cho tham số không được cung cấp khi gọi hàm, giá trị mặc định sẽ được sử dụng.
Xử lý chuỗi
Chuỗi là một loại kiểu dữ liệu trong Python, được sử dụng để lưu trữ và xử lý các ký tự. Xử lý chuỗi bao gồm các hoạt động như cắt, nối, định dạng và tìm kiếm. Python cung cấp nhiều phương thức xử lý chuỗi để giúp người dùng xử lý dữ liệu chuỗi một cách dễ dàng.
Xử lý tệp tin
Python cung cấp các chức năng để đọc và ghi dữ liệu từ và đến các tệp tin. Điều này cho phép người dùng lưu trữ và xử lý dữ liệu trên các tệp tin thay vì lưu trữ trong bộ nhớ. Các thao tác với tệp tin bao gồm đọc, ghi, tạo, sao chép và di chuyển tệp tin.
Lộ trình học Python dành cho học sinh THCS và THPT từ cơ bản đến nâng cao
Các bạn có thể học Python từ con số 0 với lộ trình học python dành cho học sinh THCS và THPT từ cơ bản đến nâng cao như sau:
Các chủ đề đáp ứng lộ trình học Python từ cơ bản đến nâng cao
- Module và gói: Module và gói là hai thành phần quan trọng trong Python. Bởi, module là một tập hợp các hàm, lớp và biến liên quan đến một chủ đề cụ thể; còn gói là một tập hợp các module. Sử dụng module và gói, bạn có thể tái sử dụng mã và tăng tính tái sử dụng của mã.
- Đối tượng và lớp: Đây cũng là một khái niệm quan trọng trong Python. Đối tượng là một thực thể trong chương trình Python có thể có thuộc tính và phương thức. Lớp là một mô tả của một đối tượng, định nghĩa các thuộc tính và phương thức của đối tượng.
- Xử lý Bug: Là quá trình xử lý các lỗi trong chương trình Python. Python cung cấp các câu lệnh try và except để xử lý các ngoại lệ và đưa ra thông báo lỗi phù hợp.
Tài liệu hướng dẫn Python chính thống
Python được phát triển bởi Python Software Foundation và các tài liệu hướng dẫn chính thống của Python sẽ được cập nhật và duy trì trên website chính thức của Python. Và website cung cấp tài liệu hướng dẫn từ cơ bản đến nâng cao, các bài giảng, video hướng dẫn,…. Bạn có thể truy cập trang web chính thức của Python tại https://www.python.org/ để có thể học ngôn ngữ Python một cách chính xác nhất.
Sách và khóa học Python trực tuyến
Có rất nhiều Python cơ bản ebook và khóa học Python trực tuyến được cung cấp trên Internet. Đây là một số tài liệu tham khảo đáng chú ý:
- “Python Crash Course” của Eric Matthes: Sách này là một nguồn tài nguyên tuyệt vời cho các người mới bắt đầu học Python, cung cấp các bài hướng dẫn chi tiết và các ví dụ thực tế để giúp bạn hiểu sâu hơn về Python.
- “Learning Python” của Mark Lutz: Sách này là một tài liệu tham khảo toàn diện về Python, bao gồm các chủ đề từ cơ bản đến nâng cao. Nó cũng cung cấp cho người đọc các bài thực hành để giúp bạn tăng cường kỹ năng lập trình của mình.
- Udemy: Một trang web cung cấp các khóa học trực tuyến về nhiều chủ đề, bao gồm cả Python. Trang web này cung cấp nhiều khóa học Python trực tuyến với các bài giảng video và các bài thực hành.
Cộng đồng Python và diễn đàn trao đổi kinh nghiệm
Ngày càng nhiều các bạn trẻ tham gia vào việc học ngôn ngữ lập trình Python nên có thể nhận thấy rõ rằng cộng đồng Python rất lớn và hoạt động trên quy mô khắp thế giới.
Không khó để bạn có thể tìm thấy các diễn đàn, nhóm thảo luận trực tiếp để trao đổi kinh nghiệm và học hỏi từ những “cộng sự tương lai”. Và một số diễn đàn đáng chú ý là Python Forum, Reddit r/learnpython và Stack Overflow.
Nếu ba mẹ và các con đang cần một người đồng hành hướng dẫn để việc học Python cơ bản nhanh chóng và hiệu quả hơn thì Codekids sẵn sàng bên cạnh bạn. Đừng ngần ngại liên hệ cho đội ngũ của Codekids để được hỗ trợ và tư vấn miễn phí về định hướng lộ trình học từ sớm nhé.
Kết luận
Hy vọng một lộ trình học lập trình Python cơ bản cùng với sự hướng dẫn về cách thực hành dự án thực tế sẽ giúp các bạn học sinh THCS và THPT có một nền tảng vững chắc để tiếp cận với Python và hình thành được cái nhìn tổng quát hơn về ngôn ngữ “đa di năng” này. Và chỉ cần sự kiên trì thực hành thường xuyên, Codekids tin rằng các bạn sẽ nhanh chóng nắm vững Python và mở rộng khả năng tiềm ẩn để ứng dụng công nghệ thông tin vào cuộc sống của mình. Hãy bắt đầu ngay hôm nay cùng Codekids – Lập trình nhí để tiến xa hơn trên con đường khám phá lập trình!
